Het historisch archief van Noord-Beveland als uitje: oude pastorie in Wissenkerke wordt bezoekerscentrum

Een voorbeeld van hoe het ook kan

De voormalige pastorie aan de Oostvoorstraat in Wissenkerke krijgt een nieuwe functie. Het wordt een historisch centrum waar bezoekers in de geschiedenis van Noord-Beveland kunnen duiken.

De oude pastorie in de hoek van de Oostvoorstraat met de Voorstraat in Wissenkerke

Hoewel het pand een authentieke uitstraling heeft en de nieuwsgierigheid prikkelt, nodigt de huidige staat van het gebouw niet echt uit tot binnenkijken. Dat komt door de stutpalen tegen de zijgevel en achterstallig onderhoud. Maar dat komt allemaal goed. De oude pastorie wordt gerestaureerd en daarna, op zijn vroegst volgend jaar, openen de deuren voor publiek.

Linda van Duiven is adviseur Historisch Archief bij de gemeente Noord-Beveland en is in opleiding tot gemeente-archivaris. gemeente Noord-Beveland
Linda van Duiven is adviseur Historisch Archief bij de gemeente Noord-Beveland en is in opleiding tot gemeente-archivaris.

Pareltjes

Adviseur Historisch Archief Linda van Duiven kan niet wachten tot het zover is. Want het historisch archief, dat nu nog is ondergebracht in het gemeentehuis iets verderop in de Voorstraat, groeit uit zijn jas. En op de nieuwe locatie kan Van Duiven straks de pareltjes uitlichten. ,,We willen een combinatie maken van meer werkruimte voor het historisch archief en de geschiedenis van Noord-Beveland meer uitlichten.”

Die pronkstukken zijn er ook echt in het historisch archief wat Van Duiven betreft. ,,We hebben documenten vanaf 1598 in ons bezit, van net na de eerste inpoldering. Er speelden toen al kwesties zoals: wie moet er betalen als er een polderpaal afbreekt.”

Vette varkens

Heel veel dingen gingen vroeger anders. Een bouwvergunning aanvragen bijvoorbeeld. Van Duiven: ,,We hebben bijvoorbeeld een brief waarin simpelweg staat: ‘Beste burgemeester, ik wil daar en daar een huis bouwen.’ En de burgemeester antwoordt dan met: ‘Dat is goed.’” Wat ook een tijdsbeeld weergeeft is een aankondiging van de verkoop van ‘een partij vette varkens’ in 1797 in Colijnsplaat. Het pamflet eindigt met ‘Zegt het voort’.

Een prent van de Voorstraat in Wissenkerke omstreeks 1915 met de oude pastorie (links). © gemeente Noord-Beveland

Er zijn ook diverse films over het eiland die straks in een aparte filmzaal getoond kunnen worden. ,,We hebben dorpsfilms die muziekgezelschappen maakten als ze jubileerden, een film van de bouw van de Zandkreekdam en we willen meer doen met moderne technieken, bijvoorbeeld een animatiefilm van hoe Noord-Beveland er voor 1530 uit zag”, zegt Van Duiven.

De oude pastorie dateert volgens Van Duiven van tussen 1854 en 1856. Het pand is oorspronkelijk gebouwd als onderkomen voor de dominee en zijn gezin van de Hervormde gemeente van Wissenkerke, maar later is het een particulier woonhuis geworden dat tot 2012 is bewoond en ook nog dienst heeft gedaan als bed and breakfast.

Een aankondiging van de verkoop van een 'partij vette varkens' in 1797
Een aankondiging van de verkoop van een ‘partij vette varkens’ in 1797

Takkenbosoven

Het gebouw is zelf al een bezienswaardigheid: er zit nog een takkenbosoven in waarop vroeger werd gekookt. Die blijft behouden. De gevels worden gerestaureerd en aan de achterkant komt een nieuwe archiefbewaarplaats. Inwoners en toeristen kunnen er terecht voor een kop koffie en er is tijdens openingstijden altijd iemand aanwezig om vragen aan te stellen.

Aan de achterzijde van de oude pastorie komt nieuwe archiefruimte
Aan de achterzijde van de oude pastorie komt nieuwe archiefruimte

,,Mensen kunnen er onderzoek doen, bijvoorbeeld naar alle molens of kastelen die op Noord-Beveland hebben gestaan”, zegt Van Duiven. Maar het is ook de bedoeling dat schoolklassen er educatie kunnen krijgen. Een museum wordt het nadrukkelijk niet genoemd. ,,Wij noemen het een historisch centrum. De museumfunctie ligt echt bij Historisch Museum De Bevelanden, waar ook de geschiedenis van Noord-Beveland wordt belicht”, zegt Van Duiven.

,,Het is een nadrukkelijke wens van de gemeenteraad om de pastorie te behouden”, zegt wethouder Adrie van der Maas. De oude pastorie is in eerste instantie aangekocht door de gemeente uit strategisch oogpunt vanwege dorpsontwikkeling. Ook de bouw van een multifunctionele accommodatie (MFA) met dorpshuis op het braakliggende perceel naast de pastorie speelt daarbij een rol.

BRON: BNDESTEM

Scroll naar boven